Spektakl Orfeo ‘70 – wykwintnie wyrafinowana peregrynacja performatywna produkcji Stowarzyszenia Sztuka Nowa.
Od wiosny 2016 roku spektakl podróżuje pomiędzy Polską a Wielką Brytanią i był wielokrotnie prezentowany w obu krajach. Reżyser Dawid Żakowski oraz aktor Kamil Adamus wykazali się znakomitym zrozumieniem idei partnerstwa i stworzyli monodram o rzadkim dziś poziomie niezależności względem obowiązujących koniunktur ideologiczno-wykonawczych.
Orfeo ‘70 powstał jako owoc skontrowania mitu Orfeusza i Eurydyki doświadczeniem emigracji. Na spektakl składają się dwie historie:
Pierwsza, poświęcona postaci Eurydyki, opowiada o losach Elżbiety Zet, która dorastała w w sierocińcu w Biskupcu Warmińskim za czasów PRL-u. W latach, w których idee socjalizmu były budulcem osobistej mitologii.
Ideami tymi karmiono wszystkich wpajając w ludzi wiarę, że postępowanie według socjalistycznych zasad zaowocuje stanem permanentnego szczęścia. Osierocona Eurydyka/Elżbieta Zet stopniowo zawierza tym ideom, pragnąc, aby świat okazał się dla niej terytorium dobra.
Druga historia to losy Orfeusza, syna Eurydyki/Elżbiety Zet, który powraca na ziemie polskie aby spotkać się z duchem swojej matki. Starcie języków oraz kultur, którego doświadczył w trakcie długiej emigracji w Europie Zachodniej, wpływa na swoiste odczytanie Polski w aspekcie przemian tak historycznych jak i geopolitycznych.
Mit Orfeusza i Eurydyki posłużył jako kanwa do zbudowania wielowymiarowej narracji na temat tak Polski jak i jednostek uwikłanych w żywioły polskiej historii, natomiast szeroki wachlarz poetyk performatywnych zaowocował pytaniem o miejsce języka w procesie dziejowym.
Orfeo ‘70 wiedzie nas poprzez dziedzictwo minionego stulecia, a narzucona nań droga do Eurydyki polega na wsłuchiwaniu się w głosy tych, z którymi czas uporał się równie lekko jak upora się I z nami: w głosy poetów, vide Paul Celan oraz Osip Mandelsztam, jak i w głosy naszych warmińskich przodków.
Spektakl operuje wieloma rodzajami dyskursu użytymi na poziomie słowa, pieśni oraz pisma. Wszystkie one służą walce o zachowanie tego, co czas niszczy od niechcenia.
**
Kamil Adamus to artysta sztuk teatralno-performatywnych działający w latach 2006/2016 na terenie Wysp Brytyjskich gdzie współtworzył The Bones Theatre. Absolwent wydziału Sztuk Performatywnych londyńskiej Royal Central School of Speech and Drama.
Obecnie zamieszkały w Olsztynie, gdzie bierze udział w projektach Stowarzyszenia Tratwa. Od 2016 roku regularnie współpracuje z warszawskim Stowarzyszeniem Sztuka Nowa. W latach 2020/2021 uczestniczył w projekcie Teatru Pieśni Kozła Apokryfa.
Orfeo ‘70 to wieloletni projekt, mający na celu zbadanie rytualizacji przestrzeni prywatnej na polu sztuk performatywnych. Spektakl istnieje obecnie w trzech wersjach językowych: polskiej i angielskiej. W kwietniu 2024 w Mediolanie odbyła się premiera wersji włoskiej.
Poniżej fragment recenzji ze spektaklu granego w warszawskiej siedzibie Studium Teatralnego we wrześniu 2018 roku:
Orfeo `70 to spektakl o emigracji – tej klasycznej, ale i wewnętrznej. O wspomnieniach – własnych i kogoś najbliższego, a zarazem bardzo dalekiego. O radzeniu sobie z traumą sytuacji krytycznych. Wreszcie o tym, jak w zderzeniu najtrudniejszych doświadczeń odnaleźć spokój i naprawdę doświadczyć spotkania z kimś ważnym.